ភ្នំពេញ៖ នៅថ្ងៃទី០៤ ខែមេសានេះ ជាថ្ងៃកំណើតផ្លូវការរបស់សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គម្រប់ ៦៨ឆ្នាំ ឈានចូល ៦៩ឆ្នាំ។ ដូច្នេះ សារព័ត៌មានដេលីខ្មែរ សូមផ្សាយជូននូវជីវប្រវត្តិសង្ខេបរបស់សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលបានចុះផ្សាយនៅក្នុងវេបសាយ http://www.samdechhunsen.gov.kh។
១៖ ព័ត៌មានផ្ទាល់ខ្លួន៖
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានកើតនៅថ្ងៃ ០៥ សីហា ឆ្នាំ ១៩៥២ (ចុះបញ្ជីជាផ្លូវការ ថ្ងៃ ០៤ មេសា ១៩៥១) នៅឃុំពាមកោះស្នា ស្រុកស្ទឹងត្រង់ ខេត្តកំពង់ចាម។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានសិក្សានៅក្នុងស្រុកភូមិ ហើយនៅឆ្នាំ១៩៦៤ បានមករស់នៅក្នុងវត្តនាគវ័ន្ត នាទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីបន្តការសិក្សា នៅវិទ្យាល័យ ឥន្ទ្រៈទេវី។
នៅឆ្នាំ១៩៧០ ពេលដែលកម្ពុជា ត្រូវបានរុញច្រានអោយធ្លាក់ចូលក្នុងភ្លើងសង្គ្រាម និងដោយឆ្លើយតបចំពោះការអំពាវនាវរបស់សម្តេច សីហនុ នាពេលនោះ អោយប្រជាជនកម្ពុជា ចូលរួមក្នុងសង្គ្រាមប្រឆាំងចក្រពត្តិនិយម នៅក្នុងវ័យ ១៨ ឆ្នាំ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានចូលរួមជាមួយចលនាតស៊ូ ដែលក្រោយមក បានរំដោះប្រទេស នៅថ្ងៃ ១៧ មេសា ១៩៧៥។
មួយថ្ងៃមុនថ្ងៃជ័យជំនះ គឺថ្ងៃ ១៦ មេសា ១៩៧៥ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានត្រូវរបួសភ្នែកខាងឆ្វេង។ ពេលបានជាសះស្បើយ បន្ទាប់ពីការព្យាបាលអស់រយៈពេលជាយូរខែ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក៏បានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយសម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងសម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី មានកូនទាំងអស់ ៦ នាក់គឺ៖ ១) ហ៊ុន កំសត់ (១០ វិច្ឆិកា ១៩៧៦ – ស្លាប់), ២) ហ៊ុន ម៉ាណែត (២០ តុលា ១៩៧៧), ៣) ហ៊ុន ម៉ាណា (១៥ កញ្ញា ១៩៨០), ៤) ហ៊ុន ម៉ានិត (១៧ តុលា ១៩៨១), ហ៊ុន ម៉ានី (២៧ វិច្ឆិកា ១៩៨២) និង ហ៊ុន ម៉ាលី (៣០ ធ្នូ ១៩៨៣)។
២៖អាជីពនយោបាយ៖
ដោយមើលឃើញពីការប្រល័យពូជសាសន៍នៃនយោបាយរបស់ ប៉ុល ពត នៅឆ្នាំ១៩៧៧ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានចាកចេញពីគ្រួសារជាទីស្រឡាញ់ម្តងទៀត ដើម្បីដឹកនាំចលនាតស៊ូមួយ ដែលមានគោលបំណងរំដោះប្រទេសកម្ពុជា និងប្រជាជនចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍។
នៅឆ្នាំ១៩៧៨ សម្តេច ហ៊ុន សែន បានក្លាយជាសមាជិកស្ថាបនិកនៃរណៈសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា។ ដោយមានការសហការជាមួយចលនាស្នេហាជាតិនានា និងការគាំទ្រពីកងកម្លាំងស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម រណៈសិរ្សបានសង្គ្រោះប្រទេស និងប្រជាជនកម្ពុជាទាំងស្រុងនៅថ្ងៃ ០៧ មករា ១៩៧៩។
ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់មុនឆ្នាំ១៩៩៣ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានទទួលដឹកនាំមុខតំណែងជាច្រើន ក្នុងរដ្ឋបាលកម្ពុជា ទាំងក្នុងរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា និងក្រោយមក ប្តូរជា រដ្ឋកម្ពុជា។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ជាអនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ពីឆ្នាំ១៩៨១ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៥ និងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ពីឆ្នាំ១៩៨៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៩១។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានធ្វើអោយមានមនុញ្ញផលគួរអោយកត់សំគាល់ជាច្រើន ដែលរៀបរៀងបានជាមូលដ្ឋាន សំរាប់ធ្វើអោយមានសន្តិភាព ការបង្រួបបង្រួមជាតិ និងការអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា។ តាមរយៈការរួមចំណែកប្រកបដោយសុច្ឆន្ទៈ និងការប្រឹងប្រែង សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានសំដែងអោយឃើញថា ជាស្ថាបត្យករដ៏មោះមុតមួយរូបនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ស្តីពី កម្ពុជា។
ឆ្លងតាម ការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព និងការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ១៩៩៣ គឺចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៩៣ ដល់ឆ្នាំ១៩៩៨ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន មានភ័ព្វវាសនាបានបំរើប្រទេសកម្ពុជាជាបន្តទៀត ក្នុងឋានៈជាសហនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងក្រោយមកជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទីពីរ នៃរាជរដ្ឋាភិបាលចម្រុះលើកដំបូងរបស់កម្ពុជា។
នៅក្នុងតំណែងនេះ ជាថ្មីម្តងទៀត លោកបានបង្ហាញអោយឃើញថា ជាសកម្មជនដ៏ស្វាហាប់ ដែលការពារជាដាច់ខាតនូវមនុញ្ញផលជាតិ និងធ្វើអោយសំរេចតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ ក្នុងរយៈពេលនេះ សម្តេចបានយកចិត្តទុកដាក់មិនអាចគណនាបាន លើការធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវផ្លូវជនបទ សាលារៀន មន្ទីរសុខភាព និងទឹកស្អាត។
នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៨ ការបោះឆ្នោតសកលលើកទីពីរ បានដំណើរការ ហើយនាំជាជោគជ័យអោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជាអនុប្រធាន។ សម្តេច បានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលចម្រុះទីពីរ ដែលមានគណបក្សនយោបាយធំពីរចូលរួម គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្ស ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ហើយបានប្រកាសជាឱឡារិកថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក គឺជា “រដ្ឋាភិបាលសេដ្ឋកិច្ច”។
គឺជាមួយនឹងការដឹកនាំរបស់សម្តេចនេះហើយ ដែលកម្ពុជាបានក្លាយជាសមាជិកទី ១០ នៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា អាស៊ាន និងបានបញ្ចប់តាមរយៈនយោបាយឈ្នះឈ្នះ នូវការគំរាមកំហែងរបស់ខ្មែរក្រហម ដោយការធ្វើអោយឯកភាពទឹកដីកម្ពុជាទាំងមូល នៅថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨។
តាមរយៈការបោះឆ្នោតសកល នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៣ ក្នុងនាមជាបេក្ខជនរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា សម្រាប់មុខតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាថ្មីម្តងទៀត សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អោយទទួលបានជោគជ័យ។
ក្រោយរយៈ ១១ខែ នៃការស្រាយវិបត្តិនយោបាយ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានទទួលជោគជ័យក្នុងការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពជាថ្មីជាមួយគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។ នៅថ្ងៃ ១៥ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០៤ ដោយអនុវត្តធម្មនុញ្ញបន្ថែម ដែលអនុញ្ញាតអោយដំណើរការនូវការបោះឆ្នោតជាកញ្ចប់ សភាជាតិ បានសំរេចជ្រើសតាំងសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី និងបានផ្តល់សច្ចានុមតិដល់រដ្ឋាភិបាលចម្រុះអាណត្តិទីបី រវាងគណបក្សប្រជាជន និងគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។
នៅថ្ងៃ១៦ កក្កដា ឆ្នាំ២០០៤ ក្នុងតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៃនីតិកាលទី ៣ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានដាក់ចេញនូវ “យុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណ ដើម្បីកំណើនការងារ សមធម៌ និងប្រសិទ្ធិភាព” សម្រាប់កម្ពុជា ជាការបន្តការអនុវត្តន៍នូវយុទ្ធសាស្ត្រត្រីកោណ ដែលសម្តេចបានដាក់ចេញពីអាណត្តិមុន។
ថ្ងៃ ២៣ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០៥ មហាសន្និបាតវិសាមញ្ញតំណាងទូទាំងប្រទេសរបស់គណបក្សប្រជាជន បានសម្រេចជាឯកច្ឆន្ទ ជ្រើសតាំងសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន អនុប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាបេក្ខជន សម្រាប់តំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៤ នៃរដ្ឋសភា។
ថ្ងៃ ២៤ កញ្ញា ឆ្នាំ២០០៨ បន្ទាប់ពីបានជោគជ័យក្នុងការបោះឆ្នោតសកល កាលពីថ្ងៃទី២៧ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨ ដែលគណបក្សប្រជាជនទទួលបាន ៩០ អាសនៈ ក្នុងចំណោម ១២៣ អាសនៈក្នុងរដ្ឋសភា។ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយរដ្ឋសភា នីតិកាលទី ៤ និងចាត់តាំងពីព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី សម្រាប់អាណត្តិ ៥ ឆ្នាំថ្មី (២០០៨ ដល់ ២០១៣)។
ថ្ងៃ ២៣ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៣ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ត្រូវបានជ្រើសតាំង ដោយរដ្ឋសភានីតិកាលទី ៥ និងបានការយល់ព្រមពីព្រះមហាក្សត្រ ព្រះករុណាព្រះបាទ សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី សម្រាប់រយៈពេលប្រាំឆ្នាំទៀត (២០១៣ ដល់ ២០១៨)។ ក្នុងការបោះឆ្នោតសកល ថ្ងៃ ២៨ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៣ គណបក្សប្រជាជនបានឈ្នះសម្លេងភាគច្រើន ៦៨ អាសនៈ ក្នុងរដ្ឋសភា ដែលមាន ១២៣ អាសនៈ។
បន្ទាប់ពីមរណភាពរបស់សម្តេចជាស៊ីម ក្នុងជន្មាយុ ៨៣ឆ្នាំ ដោយជរាពាធ នៅថ្ងៃទី០៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥ សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ត្រូវបានជ្រើសតាំងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ក្រោយការបោះឆ្នោត ឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយមើលឃើញពីការប្រឹងប្រែង និងការរួមចំណែកដ៏ធំធេងប្រកបដោយឆន្ទៈ ចំពោះបុព្វហេតុបង្រួបបង្រួមជាតិ សន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមសេដ្ឋកិច្ច សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ ប្រទានគោរម្យងារជា “សម្តេច”។ គោរម្យងារជា “សម្តេច” នេះ ក៏ត្រូវបានព្រះករុណា ព្រះមហាក្សត្រ សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ប្រទានដល់សម្តេចជាស៊ីម និងសម្តេចហេងសំរិន ក្នុងពេលដំណាលគ្នាផងដែរ។
នៅថ្ងៃទី១២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៧ ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី បានប្រោសព្រះរាជទាន គោរម្យងារ “សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន” ជូនដល់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ផងដែរ។ ក្នុងនោះ សម្តេច ជា ស៊ីម និងសម្តេច ហេង សំរិន ក៏ទទួលបានគោរម្យងារថ្មីដូចគ្នា គឺ “សម្តេចអគ្គមហាធម្មពោធិសាល ជា ស៊ីម” និង “សម្តេចអគ្គមហាពញាចក្រី ហេង សំរិន”។
ជាមួយគ្នានេះ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក៏បានទទួលសញ្ញាបត្រជាច្រើន ដែលខ្លះបានពីការសិក្សា និងខ្លះទៀត បានពីបទពិសោធន៍ការងារ។ ក្រៅពីនេះ ក៏មានគោរម្យងារ ពានរង្វាន់ និងមេដាយ ព្រមទាំងសមិទ្ធិផលច្រើនរាប់មិនអស់ ដែលសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ទទួលបាន និងសម្រេចបានសម្រាប់ជាតិមាតុភូមិកម្ពុជា ជាពិសេសគឺការនាំមកនូវសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍន៍ រួមទាំងការរក្សានូវសុខសន្តិភាព និងបន្តការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជាលើគ្រប់វិស័យ៕
